Over de organisatie

IVN_kop

Op 21 mei 1960 werd op een Buitengewone Algemene Ledenvergadering definitief besloten de 'Bond van Natuurbeschermingswachten' te reorganiseren en om te vormen tot het Instituut van Natuurbeschermingseducatie. Deze datum geldt dan ook als de geboortedatum van het I.V.N.
In de jaren zestig groeide het I.V.N. gestaag verder uit. In 1962 waren er 32 afdelingen, in 1969 waren het er 69.

Huisvesting

1960 - Het I.V.N. kreeg een bureauplek in het statige pand van Natuurmonumenten op de Herengracht 540: een zolderkamer van 20 vierkante meter met drie bureaus. Weinig! Gelukkig kreeg het I.V.N. al snel een andere kamer met eigen archief- en opslagruimte, totaal 80 vierkante meter.

1963 - Natuurmonumenten breidde ook zelf uit en kocht het naastliggende pand op nummer 538, waar het I.V.N. een verdubbeling aan ruimte kreeg.

1967 - Natuurmonumenten breidde verder uit en kocht het pand op nummer 536, waarin het I.V.N. kantoorruimte kreeg.

Maar het I.V.N. groeide toch nog verder, waardoor in 1971 een verhuizing noodzakelijk werd. Want ook NM groeide en had de ruimte zelf nodig!

Financiën

Begroting 1967 kop

Het 'reilen en zeilen' is af te lezen uit de begrotingen.
Ga met de muis over de afbeelding.

Het I.V.N. had, zeker in het begin, weinig eigen inkomsten. Er waren de ledenbijdragen en de abonnementen, maar die leverden te weinig op om alle activiteiten te kunnen bekostigen. De contributie bedroeg in 1961 f 2,50 ... per jaar!
Gelukkig waren er diverse donateurs waaronder NM (die zich in de beginjaren 'een grote vriend heeft betoond', Jan Nijkamp), de ANWB en andere organisaties.
Voorlopige begroting 1967

 

Personeel

In het begin was de kantoorbezetting zeer klein, en bestond uit Jaap van Dijk (secretaris-penningsmeester), Frits Bink (administratie) en Harry Wals. Harry werkt een halve dag per week (op zaterdag!) voor de organisatorische zaken. Jaap en Frits waren in dienst van NM en mochten een deel van hun tijd aan het I.V.N.werk besteden.

Er komen al snel veranderingen en uitbreidingen.
1962 - Jitske Wedman treedt in dienst als kampsecretaris. Zij blijft tot 1969 en wordt opgevolgd door Dirk Brugman.
1963 - Harry Wals trekt zich terug. Arnoud Ross verzorgt de financiële administratie.

Foto: Op kantoor met Jitske (links) en Arnoud. (1968)

 

1965 - Piet Steltman wordt benoemd tot bureausecretaris. Hij moest nog wel een deel van zijn militaire dienstplicht vervullen. Piet krijgt de dagelijkse leiding van het bureau. De algemene leiding blijft in handen van secretaris-penningsmeester Jaap van Dijk. In 1967 zwaait Piet af en komt volledig in dienst van het I.V.N.

  • Kantoor Herengracht
  • Piet over Aanstelling
  • Koekoeksjong
  • X-sluit

Piet Steltman 1970Kantoor Herengracht 1970

Twee beelden van het kantoor aan de Herengracht (1969-1970).
Links: Piet Steltman, algemeen secretaris. Let op de 'klassieke' typemachine!
Rechts: het werd eind jaren '60 ook wel wat benauwd! Ga met de muis over de gezichten.

Piet Steltman studeerde in 1965 af van de Hervormde Kweekschool te Amsterdam (HKS). Hij had al vroeg een grote belangstelling voor de natuur en volgde de allereerste natuurgidsencursus, die in Amsterdam gegeven werd.
Hij werd toen al aangezocht als bureausecretaris van het I.V.N., maar moest nog wel in militaire dienst. Hij kon evenwel de dienst combineren met het werk, en na zijn afzwaaien kwam hij vast bij het I.V.N.

Interview 2013; 1:19

Piet Steltman vertelt hoe de bureaubezetting van het I.V.N. er in het begin uitzag en hoe later de organisatie zó sterk begon te groeien dat de toenmalige directeur van Natuurmonumenten het I.V.N. een specifieke betiteling gaf.
De video is gemaakt tijdens een rondvaart door de grachten reünie ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van Eefje van Wissen. Natuurlijk langs het toenmalige kantoor!
Fragment 2007; 1:24

Op de tabbladen vertelt Piet Steltman iets over de begintijd van het I.V.N.

 

1967 - Jaap van Dijk overlijdt. Piet Steltman wordt aangesteld als (aanvankelijk waarnemend) algemeen secretaris.

Jaap in De Wieden

Voor Natuurmonumenten kocht Jaap terreinen in De Wieden, en regelde en saneerde het beheer ervan.

Jaap van Dijk kwam in oktober 1967 om bij een noodlottig verkeersongeval, bij Steenwijk, op weg naar een vergadering over het toen nog te realiseren bezoekerscentrum in De Wieden.

Jaap was een gedreven man, die ook voor NM veel betekend heeft en aan de wieg heeft gestaan van wat nu het Nationaal Park Weerribben-Wieden is.

  • Piet Steltman over Jaap van Dijk
  • Jaap Zwier over Jaap van Dijk
  • Jaap van Dijk
  • X-sluit

Piet Steltman heeft als jong bureausecretaris veel met Jaap van Dijk te maken gehad. Jaap was algemeen secretaris annex penningmeester van het vroege I.V.N., maar was weinig op het kantoor aanwezig. Veel liever was hij buiten actief, in het terrein, en dan vooral in zijn geliefde 'De Wieden'.
Piet vertelt hier iets over de persoon Jaap van Dijk.

Interview 2013; 2:21

Interview 2014; 1:10

Jaap Zwier werkte enige jaren als consulent bij het I.V.N. Hij had al heel vroeg een grote belangstelling én kennis van de natuur. Hij vertelt hier hoe hij, samen met Piet Bakker, een prachtige plek ontdekte op de Empese en Tondense Heide, waarvan zij vonden dat Natuurmonumenten dat moest weten. Zij legden contact met Jaap van Dijk.
Hierover vertelt Jaap Zwier in dit fragment.
NM verwierf dit waardevolle gebied later alsnog en is nu bezig met een grote hersteloperatie ervan. Klik hier voor meer informatie.

Jaap van Dijk

pdf Klik voor meer informatie (pdf-bestand)

Jaap van Dijk was, tezamen met Jan Nijkamp, initiatiefnemer, voorman en organisator van het I.V.N. Hij was in dienst van Natuurmonumenten, aanvankelijk als 'botanisch assistent' (vanaf 1947) met als hoofdtaak het maken van inventarisaties van terreinen ten behoeve van een doeltreffend beheer ervan. In 1963 werd hij stafmedewerker van de directie van NM, om zich te wijden aan de aankoop, het beheer en de publiciteit. Zijn levenswerk was het realiseren van het Nationale Park 'De Wieden' in Noord-West Overijssel. Daarbij toonde hij zich een uiterst gedreven man, die ook zeer toegewijd was aan voorlichting en educatie.
Binnen het I.V.N. was hij ook nauw betrokken bij de natuurbeschermingswerkkampen. Hij betrok enthousiaste jonge mensen in groepsverband daadwerkelijk bij rooien, kappen, maaien en graven voor het behoud van rijkdom en verscheidenheid van de natuurmonumenten.
Meer informatie over Jaap van Dijk.

 

1969 - Personele uitbreiding van het bureau

In de loop van het decennium nam het aantal activiteiten van het I.V.N. toe en werd ook het Bureau uitgebreid met meer mensen. Er was groei in onder meer:

  • Personeel
  • Jaap Zwier over sollicitatie
  • Het VCN
  • X-sluit

1967 - Het VCN (Voorlichtings Centrum Natuurbescherming) wordt bij het I.V.N. ondergebracht. Ko Zweeres en Eefje Pinkster worden bij dit Centrum aangesteld.

1968 - De bureaustaf bestaat in dit jaar uit: Piet Steltman (algemeen secretaris), Jitske Wedman (kampsecretaris), Ron ten Kortenaar →(financiële administratie), Pim Bink (ledenadministratie).

1969 - Wisseling en Uitbreiding van Personeel:

  • De heer Lommerse volgt Ron ten Kortenaar op (financiën)
  • Jitske verlaat het I.V.N. en wordt opgevolgd door Dirk Brugman (kampsecretariaat)
  • Jaap Zwier wordt consulent Jeugd- en Jongerenwerk - hij is de eerste landelijke consulent

Ron ten Kortenaar

Ron ten Kortenaar was ook zeer actief in de kampen!
Ga met de muis over de foto.

Interview 2014; 1:51

Jaap Zwier was al heel vroeg met de natuur bezig. In zijn tijd als onderwijzer begon hij ook met het verzamelen van uitgaven rond Jac. P. Thijsse en tijdgenoten.
Jaap wilde meer bezig zijn in de natuurbescherming en solliciteerde bij het I.V.N., waar Jan Nijkamp als voorzitter over de sollicitaties ging. Jaap vertelt hier over de reactie van Nijkamp en over het begin van de Heimans en Thijsse Stichting.
Jaap werd de eerste landelijke consulent van het I.V.N. (1969-1974).

Ko ZweeresEefje Pinkster

Li: Ko Zweeres (1915-1993); re: Eefje Pinkster

Ko Zweeres was journalist en publicist. Hij was al heel vroeg geïnteresseerd in de natuur. Hij ontwikkelde zich tot een zeer goed vogelkenner en schreef talrijke artikelen en boeken over vogels. Hij werd later secretaris-penningmeester van Vogelbescherming (vanaf 1956) en combineerde later dit werk met dat van hoofd VCN.

1967 - Het 'VCN' (Voorlichtings Centrum Natuurbescherming) werd vanuit het Ministerie van CRM geplaatst in het kantoor van het I.V.N. Ko Zweeres werd benoemd tot hoofd van het centrum, Eefje Pinkster werd zijn secretaresse.
Het Europees Centrum moest in elke lidstaat (van wat toen de Europese Gemeenschap was) een 'afdeling' hebben.
Deze afdeling had tot taken:

  • Het informeren van het Europees Centrum in Straatsburg inzake de in Nederland ontwikkelde natuurbeschermingsactiviteiten
  • Het in Nederland zo wijd mogelijk bekend maken van wat op dit terrein in andere Europese landen tot stand komt.

1975 - Het VCN ging definitief over naar het I.V.N. en werd daar de afdeling Voorlichting. Ko Zweeres werd eindredacteur van 'Mens en Natuur'. In 1980 werd hij gepensioneerd.

Op de tabbladen meer over enkele enkele personeelsleden en over het VCN.
Ron ten Kortenaar
Ron ten Kortenaar demonstreert hier hoe je op
veilige wijze een boom velt.
Ron was zeer actief in de kampen, lid en voorzitter
van de WvK en ook bijzonder goed (als leraar)
in volksdansen ('hupsen').